Jubileuszowe obchody z okazji 200-letniej rocznicy po?wi?cenia ko?cio?a Podwy?szenia Krzy?a ?wi?tego, kt?re odby?y si? w Czerniowcach 18. – 20. lipca, zosta?y bez w?tpienia historycznym wydarzeniem. Ta nowa strona w historii tej ?wi?tyni i Czerniowiec ju? jest niesamowicie ciekaw? dla m?odych naukowc?w.

W ci?gu poprzednich 200 lat ko?ci?? i rzymsko-katolicka spo?eczno?? miasta Czerniowce i Bukowiny prze?ywali sporo ciekawych, a w wielu wypadkach tragicznych wydarze?. ?wi?tynia powsta?a na polecenie cesarza austriackiego J?zefa II, kt?ry pod czas swego pobytu w Czerniowcach w 1786 r. wyznaczy? miejsce na nowy murowany ko?ci??.

W?a?nie o tych wydarzeniach dyskutowano na naukowo-praktycznej konferencji „Rzymsko-katolicka parafia pod wezwaniem Podwy?szenia Krzy?a ?wi?tego w Czerniowcach: historia powstania, rozw?j oraz perspektywy dzia?alno?ci", kt?ra odby?a si? w Sali Czerwonej Czerniowieckiego Uniwersytetu Narodowego im. Jurija Fedkowycza.

Poprowadzi? konferencje Prezes Czerniowieckiego Obwodowego Towarzystwa Kultury Polskiej im. Adama Mickiewicza docent W?adys?aw Struty?ski, kt?ry poprosi? ksi?dza proboszcza Marka Dro?dzika rozpocz?? dyskusje wsp?ln? modlitw?.

Obecnych przywita? rektor Uniwersytetu profesor Stepan Melnyczuk. W imieniu Jego Ekscelencji ksi?dza Arcybiskupa Mieczys?awa Mokrzyckiego zebranych powita? ksi?dz Infu?at, generalny wikariusz archidiecezji Lwowskiej J?zef Pawliczek.

Ciekawe referaty wyg?osili docenci Wydzia?u Historii, Politologii i Stosunk?w Mi?dzynarodowych Czerniowieckiego Uniwersytetu Narodowego Anna Skorejko i O?eksandr Masan, znana archiwistka Maria Nykyrsa, siostra El?bieta ?lemp RM oraz ksi?dz pra?at Wiktor Antoniuk. Z przywitaniem i wspomnieniami wyst?pi? nasz rodak, kt?ry teraz mieszka w Zielonej G?rze, Prezes Stowarzyszenia „Wsp?lnota Bukowi?ska" Wilhelm Skibi?ski.

Podsumowuj?c konferencyjne dyskusje W?adys?aw Struty?ski jeszcze raz przywita? wszystkich obecnych z okazji jubileuszu Ko?cio?a pw. Podwy?szenia Krzy?a ?wi?tego, podzi?kowa? obecnym za udzia? w konferencji i zaprezentowa? ksi??k? „Костел Воздвиження Всечесного Хреста міста Чернівці (до 200-річчя побудови храму)", kt?r? uporz?dkowa?a parafianka Walentyna Proskurniak.

Ko?ci?? rzymskokatolicki Podwy?szenia Krzy?a ?wi?tego obchodzi swoj? 200-letni? rocznic? za?o?enia. Arcybiskup Piero Marini – przewodnicz?cy Papieskiego Komitetu ds. Mi?dzynarodowych Kongres?w Eucharystycznych – przyjecha? na rocznic? ko?cio?a z Watykanu i og?osi? decyzj? papie?a o nadaniu ?wi?tyni status Bazyliki mniejszej. Uroczysto?ci rozpocz??y si? wczoraj. W Sali Czerwonej Czerniowieckiego Uniwersytetu Narodowego im. J. Fedkowycza, rozpocz??a si? naukowo-praktyczna konferencja «Rzymskokatolicka parafia w Czerniowcach: Historia za?o?enia, rozw?j i perspektywy dzia?alno?ci». Prowadz?cy konferencji profesor katedry stosunk?w mi?dzynarodowych Czerniowieckiego Uniwersytetu, prezes Obwodowego Stowarzyszenia Kultury Polskiej im. Adama Mickiewicza W?adys?aw Struty?ski zauwa?y?, ?e chocia? oficjalnie ?wi?tujemy dwusetn? rocznic? Ko?cio?a Podwy?szenia Krzy?a ?wi?tego, kt?ry zosta? pierwsz? murowan? ?wi?tyni? w mie?cie, rocznica ta jednak ma znacznie g??bsze znaczenie. Przede wszystkim je?eli chodzi o wsp?lnot? rzymskokatolick?, przez kt?r? ko?ci?? zosta? najpierw zbudowany, p??niej za? utrzymywany niezale?nie od sytuacji spo?eczno-politycznej wok?? niego. Nawet w czas, kiedy wskutek pewnych okoliczno?ci do ko?cio?a chodzi?a niewielka ilo?? parafian, wiara mieszka?a w ich sercach, i to, ?e ko?ci?? przez ca?y czas zawsze by? otwarty, powodowa?o nadziej? na lepsz? przysz?o??. Rz?d radziecki nie mia? odwagi zamkn?? ?w jedyny w tamte czasy rzymskokatolicki ko?ci??, pozwoli?o to zatem schroni? pod dachem ?wi?tyni r?wnie? grekokatolik?w i katolik?w obrz?dku ormia?skiego.

ProfesorZy Uniwersytetu Hanna Skorejko i Oleksander Masan, archiwista i historyk Maria Nykyrsa zreferowali swoje badania podj?te nad rol? wsp?lnoty rzymskokatolickiej i jej ko?cio?a w wieloreligijnej i wieloetnicznej strukturze Bukowiny, w ?yciu spo?eczno-politycznym kraju oraz o budowli architektonicznej jako zabytku Czerniowiec.

Siostra El?bieta ?lemp z Sambora opowiedzia?a o Zgromadzeniu Si?str Franciszkanek rodziny Maryi w Czerniowcach. Ta wsp?lnota edukacyjna pracowa?a w stolicy Bukowiny w latach 1884–1945. Zakonnice o wybitnym wykszta?ceniu prowadzi?y internat dla dziewcz?t na ulicy Transylwanii (obecnie szko?a wy?sza nr. 3 na ul. G??wnej), gdzie kszta?cono m?odych Bukowinek r??nego pochodzenia lub wyznania. W czasach austriackich i rumu?skich one poza j?zykiem pa?stwowym, uczy?y si? zar?wno swoich j?zyk?w ojczystych. W?r?d Polek, Niemek i Ormianek dobrze si? czu?y kobiety rumu?skie, kt?re uczestniczy?y we mszy ?wi?tej w cerkwi pw. ?w. Paraskewy. By?y te? ewangelistki. Bardzo ciep?e wspomnienia wywo?uje internat u polskiej poetki Anny Danilewycz pochodz?cej z Bukowiny: «Rodzice przekazywali nas opiece Si?str Franciszkanek, poniewa? niepe?noletniej dziewczynie nie wypada?o chodzi? samej. Siostry zakonne, poza polskim i niemieckim j?zykiem, uczy?y nas haftowa? i prowadzi? dom...»

W sobot? rozpocz??o si? ?wi?towanie. Ko?ci?? pw. Podwy?szenia Krzy?a ?wi?tego w Czerniowcach prawdopodobnie za ca?e 200 lat nie obserwowa? tak wielkiego t?umu, co najmniej nasi parafianie takiej liczby go?ci nie pami?taj?.

W uroczystej liturgii wzi?li udzia? nie tylko wierni obrz?dku rzymskokatolickiego, ale te? grekokatolicy i prawos?awni. Wraz z katolickimi ksi??mi modlili si? duchowni grekokatolickiej, ormia?skiej i prawos?awnej cerkwi, duchowie?stwo z Watykanu, Polski i Francji. We Mszy ?wi?tej uczestniczyli przedstawiciele Konsulat?w Polski i Rumunii na Ukrainie, Prezydent Czerniowiec O?eksij Kaspruk, delegacje z Bielska-Bia?ej, Brennej, Zielonej G?ry. W czasie Mszy ?w. modlono si? za tych, kt?rzy zgin?li na wschodzie Ukrainy i w malezyjskim samolocie. Przywita? wszystkich go?ci i gospodarzy uroczysto?ci przewodnicz?cy Papieskiego Komitetu ds. Mi?dzynarodowych Kongres?w Eucharystycznych arcybiskup Piero Marini i przewodnicz?cy Konferencji Katolickiego Episkopatu Ukrainy Obrz?dku ?aci?skiego arcybiskup-metropolita lwowski Mieczys?aw Mokrzycki. Jego Ekscelencja Arcybiskup Piero Marini og?osi? decyzj? papie?a o nadaniu ko?cio?owi pw. Podwy?szenia Krzy?a ?wi?tego w Czerniowcach status Bazyliki mniejszej. Podkre?li?, ?e Ko?ci?? to nie tylko budowla architektoniczna zbudowana dwa wieki temu, ale przede wszystkim wsp?lnota, mianowicie wsp?lnota gorliwych katolik?w, przez ich g??bok?, wiar? zachowano t? ?wi?tyni? istniej?c? dotychczas, bo ?yje w sercach ludzkich. Ka?da diecezja posiada centraln? katedr?. Ale z tytu?em Bazyliki mniejszej ?wi?tynia staj? si? drugim najwa?niejszym ko?cio?em, „katedr? diecezji" i przez ni? na Bukowin? zejdzie ?aska Pa?ska. Wszyscy wierni w odpowied? na te s?owa za?piewali «Chwa?a na wysoko?ci Bogu», a wcze?niej solistka Filharmonii O?ena Ursulak wykona?a «Ave Maria».

Po uroczystej Mszy ?wi?tej na dziedzi?cu ko?cielnym wszystkich parafian i go?ci cz?stowano tradycyjnym ?urkiem, bigosem, smako?ykami z grilla i s?odyczami. Bawi?y publiczno?? ch?r «Echo Prutu», zesp?? «Trzy plus dwa», «Kwiaty Bukowiny» prowadzony przez Stowarzyszenie Kultury Polskiej. Nawet nag?a ulewa nie zepsu?a zabawy. Na ?wi?to zostali zaproszeni Zas?u?eni Arty?ci Ukrainy Oksana Sawczuk i Iwan Kawaciuk (duet «Pysanka»), szczeg?lnie wzruszaj?co brzmia?a piosenka na s?owa o. Walerija Syrotiuka «Dwaj anieli». Wzi?wszy si? za r?ce i tworz?c kr?g jedno?ci, wszyscy obecni pod?piewywali im, a wielu nap?ywa?y do oczu ?zy. W?r?d go?ci zobaczy?am prezesa Stowarzyszenia «Wsp?lnota Bukowi?ska» w Zielonej G?rze, pana Wilhelma Skibi?skiego.

– Do?? cz?sto przyje?d?am do Czerniowiec wraz z cz?onkami naszego stowarzyszenia i prywatnie, – powiedzia? pan Wilhelm, kt?ry z pochodzenia jest Bukowi?czykiem, jego rodzice pochodz? ze Stanowiec G?rnych – ale tak wielkiej wznios?o?ci duchowej nie pami?tam. Prosz? sobie wyobrazi?, co czuj?, modl?c si? w tym ko?ciele, gdzie byli nie tylko moi rodzice, ale r?wnie? dziadkowie i pradziadkowie...

W przeddzie? pan Skibi?ski odwiedzi? ko?ci?? w Sadog?rze, kt?ry w przysz?ym roku b?dzie r?wnie? ?wi?towa? 200-lecie.

– Teraz ko?ci?? jest w trakcie renowacji, i pomy?la?em, ?e prawdopodobnie nie znajd? ksi?dza. Jakie? by?o moje zdziwienie, kiedy podszed? do mnie «robotnik» z wiadrem cementu i powiedzia?: «Pochwalony Jezus Chrystus». To by? ksi?dz dziekan Krzysztof Sapalski.

Po pocz?stunku odby? si? koncert muzyki sakralnej w Filharmonii Obwodowej. Wiecz?r galowy prowadzili ksi?dz Andrzej Piekaniec i kierownik ch?ru ko?cielnego Lilia Pyndyk. Ksi?dz proboszcz ko?cio?a Podwy?szenia Krzy?a ?wi?tego, obecnie Bazyliki, ks. Marek podzi?kowa? Bogu i wszystkim obecnym za to ?wi?to Wiary i wr?czy? honorowym go?ciom pami?tkowe medale z okazji rocznicy ko?cio?a. Najserdeczniejsze pozdrowienia i podzi?kowania z?o?yli podczas wyst?pu soli?ci Filharmonii O?ena Ursulak i Witalij Sobolew. Pani O?ena za?piewa?a klasyczn? «Ave Maria» kilku kompozytor?w – Franza Schuberta, Caccini, Bacha-Gounod, i «Dziewica Maryja» M. Dudara, a Witalij Sobolew wykona? «Bohorodyce Diwo» I. Sonewyckiego oraz inne utwory muzyczne. Akompaniowa?a im Eugenia Nesterenko.

Tego wieczoru odby? si? debiut zespo?u kameralnego stworzony przez organizacj? dobroczynn? «Rodzina Kolpinga» prowadzon? przez Paw?a Humeniuka. I na koniec koncertu arty?ci wraz ze s?uchaczami za?piewali nie?miertelny i tak aktualny dzi? utw?r «Modlitwa za Ukrain?» Myko?y ?ysenki. Nast?pnego dnia go?cie odwiedzili gr?b polskich legionist?w w Rara?czy (Ridkiwci), potem Dom Polski Ludowy i rodziny katolik?w, do kt?rych zostali zaproszeni na kolacj?.

ks. Andrzej PIEKANIEC

Antonina Tarasowa

„Gazeta Polska Bukowiny" № 87 (670), lipiec 2014